چرا بانکهای مرکزی سراسر جهان نرخهای بهره را افزایش یا کاهش میدهند؟ دلیل اینکه ارزش پول کشوری مثل ایالات متحده در مقابل دیگر رقبای خود قوی یا ضعیف میشود چیست؟ همانطور که مطلع هستید بانکهای مرکزی کشورهای پیشرفته (مثل فدرال رزرو امریکا) و نوظهور، ابزارهای بسیار عالی و متنوعی در اقتصاد دارند که توسط آنها میتوانند روی ارز کشورهای خود تاثیر مثبت یا منفی بگذارند.
در این میان، بانک مرکزی قدرتمندترین اقتصاد حال حاضر جهان؛ یعنی فدرال رزرو امریکا نیز توسط یکی از همین ابزارها یعنی نرخ بهره، دلار امریکا را بالاوپایین میبرد. در این مقاله قصد داریم ببینیم نرخ بهره چیست و افزایش یا کاهش نرخ بهره چه تاثیری روی دلار امریکا دارد.
فدرال رزرو چیست؟
قبل از اینکه بخواهیم سراغ نرخ بهره و تاثیرات آن روی دلار برویم، بهتر است ابتدا سری به فدرال رزرو و وظایف آن در سیستم مالی امریکا بزنیم.
منظور از فدرال رزرو، سیستم فدرال رزرو (Federal Reserve System) یا فقط عبارت ساده فد (FED)، در حقیقت بانک مرکزی ایالات متحده امریکا است. این نهاد در واقع قدرتمندترین موسسه مالی یا همان بانک مرکزی حال حاضر در جهان است.
این بانک در سال 1913 توسط کنگره امریکا برای ارائه یک سیستم پولی و مالی ایمن، انعطاف پذیر و با ثبات در امریکا تأسیس شد.
در زمان شکل گیری سیستم فدرال رزرو (FRS)، ایالات متحده متشکل از 12 بانک مرکزی منطقهای (فدرال رزرو) شد که هر ناحیه، مسئول یک منطقه جغرافیایی خاص از ایالات متحده میباشد. هر کدام از این 12 فدرال رزرو به صورت مستقل از همدیگر کار میکنند ولی همگی آنها تحت نظارت شورای حکام هستند.
پس خیلی ساده، فدرال رزرو بانک مرکزی ایالات متحده است که توسط قانون فدرال رزرو در سال 1913 ایجاد شده تا یک سیستم پولی ایجاد کند که بتواند بطور موثر به استرسهای موجود در سیستم بانکی پاسخ دهد.
بد نیست بدانید فدرال رزرو شامل چه چیزها یا بخشهایی میشود؛ هر زمان صحبت از فدرال رزرو میشود منظور دو چیز است:
- شورای حکام که آژانسی واقع در واشنگتن دی سی است
- و 12 شعبه فدرال رزرو در سرتاسر ایالات متحده امریکا
فدرال رزرو پنج وظیفه کلیدی دارد که باید در راستای آنها به همه امریکاییها خدمت کرده و سلامت و ثبات اقتصاد و سیستم مالی ایالات متحده را ارتقا دهد. این پنج وظیفه شامل موارد زیر میشود:
- هدایت سیاستهای پولی
- ارتقا ثبات سیستم مالی
- نظارت بر موسسات مالی و تنظیم قوانین آنها
- تقویت و مراقبت از ایمنی و سیستم پرداخت و تسویهها بطور موثر و کارا
- حمایت از مصرفکنندگان و ارتقا توسعه جامعه
همینطور که مشاهده میکنید یکی از پنج وظیفه مهم فدرال رزرو، هدایت سیاستهای پولی است. حال باید ببینیم این سیاستهای پولی چه هستند و چه تاثیری در اقتصاد امریکا و مهمتر از همه روی دلار این کشور دارد.
سیاست های پولی چیست؟
سیاست پولی کاری است که فدرال رزرو برای دستیابی به دو هدف کلیدی که توسط کنگره ایالات متحده تعیین شده است، انجام میدهد:
- ارتقای حداکثر اشتغال، که منظور بالاترین سطح اشتغال یا پایینترین سطح بیکاری است که اقتصاد میتواند با حفظ نرخ تورم پایدار حفظ کند.
- ثبات اقتصادی یا حفظ ثبات قیمتها است که منظور همان کالاها و خدماتی است که کل مردم امریکا خرید و استفاده میکنند.
پس همینطور که مشاهده میکنید سیاست پولی، مجموعهای از ابزارهایی است که بانک مرکزی یک کشور برای ارتقای رشد اقتصادی پایدار از طریق کنترل عرضه کلی پول در دسترس بانک ها، مصرف کنندگان و کسبوکارهای آن کشور قرار میدهد.
یادتان باشد به این دو وظیفه مهم فدرال رزرو، “احکام یا وظایف دوگانه فد” گفته میشود.
در حقیقت فدرال رزرو، مواضع سیاستهای پولی را برای تأثیرگذاری بر نرخهای بهره کوتاهمدت و شرایط مالی کلی با هدف حرکت اقتصاد به سمت حداکثر اشتغال و قیمتهای پایدار تعیین میکند.
به این ترتیب، تصمیماتی که فدرال رزرو امریکا در راستای اجرای سیاستهای پولی خود میگیرد نه تنها بر زندگی مالی همه امریکاییها تأثیر میگذارد بلکه روی کل هزینهها و ارزش دلار امریکا نیز اثر مستقیم دارد.
انواع سیاستهای پولی
به طور کلی، سیاست های پولی به دو دسته: انبساطی و انقباضی، تقسیم می شوند.
سیاست پولی انبساطی
اگر کشوری به دلیل رشد کند اقتصادی و رکود با معضل بیکاری بالا مواجه شود، مقامات پولی کشور میتوانند از سیاست پولی انبساطی استفاده کنند. این نوع سیاست منجر به رشد صنایع و در کل اقتصاد، خواهد شد.
به عنوان قسمتی از سیاست پولی انبساطی اغلب، مقامات پولی نرخهای بهره را به منظور تشویق مصرف کنندگان به خرج کردن کاهش میدهند. آنها در واقع با این کار پس اندازکردن را ناخوشایند و غیر قابل توجیه می کنند.
فراموش نکنید که افزایش عرضه پول در بازار، با هدف افزایش سرمایهگذاری و هزینه مصرفکنندگان است. نرخهای بهره پایینتر بدین معنی است که اشخاص حقیقی و حقوقی و تاجران و دیگر کسبه میتوانند به وامهای بسیار ارزان دسترسی داشته باشند.
بسیاری از اقتصادهای پیشرو در جهان، از بحران سال 2008 به این طرف، شروع به استفاده از این رویکرد کردهاند. آنها با انجام این کار نرخهای بهرهشان را صفر و یا نزدیک به صفر نگه میدارند.
یکی از معایب سیاست پولی انبساطی، تضعیف ارز کشور مورد نظر است.
سیاست پولی انقباضی
سیاست پولی انقباضی درست نقطه مقابل سیاست پولی انبساطی است.
در سیاست پولی انقباضی، نرخهای بهره به منظور کاهش رشد عرضه پول و کاهش تورم افزایش داده میشود.
اینکار می تواند جلوی رشد اقتصادی را بگیرد، آن را آهسته کند، و حتی بیکاری را افزایش دهد. ولی معمولا مقامات بانکی از این ابزار برای خنک کردن اقتصاد گرگرفته (منظور تورم بالا است) و چک کردن مداوم قیمت ها استفاده میکنند.
یکی از مزایای سیاست پولی انقباضی، قویتر شدن ارز کشور مورد نظر است.
همینطور که مشاهده میکنید بانک مرکزی امریکا در هر دو نوع سیاست پولی خود؛ چه انبساطی و چه انقباضی، نرخهای بهره را دستکاری میکند. پس بیایید ببینیم نرخ بهره چیست و چه تاثیری روی دلار امریکا میگذارد.
نرخ بهره چیست؟
نرخ بهرهای که قرار است در اینجا درباره آن صحبت شود با نرخ بهرهای که شما برای وامگرفتن باید به بانک یا دیگر موسسات مالی و افراد پرداخت کنید فرق دارد.
بهتر است ابتدا تعریفی از نرخ بهرهای که مختص وامهاست داشته باشیم و سپس برویم سراغ نرخ بهره فدرال رزرو و تاثیر آن روی دلار امریکا.
به زبانی خیلی ساده، نرخ بهره یا همان Interest Rate مقدار پولی است که علاوه بر اصل پولی که از یک بانک یا موسسه مالی قرض گرفتهاید باید در موعد مقرر به آنها پس دهید؛ این نرخ همیشه با درصد نمایش داده میشود.
در اغلب موارد نرخهای بهره بطور سالانه محاسبه میشوند که به نرخ درصد سالانه (APR) معروف است.
در بیشتر کشورهای دنیا این وظیفه مهم یعنی تعیین نرخهای بهره بر عهده بانکهای مرکزی میباشد.
حال سروقت مهمترین قسمت این مقاله؛ یعنی نرخ بهره بانکی و تاثیر آن روی دلار میرویم.
نرخ بهره بانکی که در امریکا به آن نرخ بهره فدرال (Federal Fund Rate) گفته میشود و با حروف اختصاری FFR نیز نوشته یا گاهی خوانده میشود، نرخ بهرهای است که فدرال رزرو توسط کمیته بازار آزاد فدرال یا همان FOMC تعیین میکند.
این نرخ بهره یک حدوحدودی دارد که مقدار تعیین آن (به آن تارگت مورد نظر نیز گفته میشود) دست کمیته FOMC است. در ضمن بد نیست بدانید که FOMC، نهاد سیاستگذاری فدرال رزرو امریکا میباشد.
شما به عنوان یک تریدر حرفهای باید یادتان باشد کمیته FOMC هشت بار در سال برای تعیین نرخ بهره هدف یا همان وجوه فدرال (FFR)، که بخشی از کمیته سیاستهای پولی فدرال رزرو محسوب میشود تشکیل جلسه میدهد.
این جلسات برای تریدرها و معاملهگران بسیار مهم است چرا که تعیین نرخ بهره به شدت روی دلار و دیگر دارییهای مالی و مارکتها تاثیر میگذارد.
پس همینطور که مشاهده میکنید منظور از نامبردن نرخ بهره فدرال، نرخ بهرهای نیست که بانکها یا موسسات به شما و دیگر گروهها و افراد قرض میدهند (اگرچه میزان نرخ بهره فدرال روی آن نرخ بهره نیز تاثیر زیادی دارد).
خوب است بدانید نرخ بهره فدرال همان نرخی است که بانکهای تجاری امریکا شبانه و از میزان پولها و ذخایر خود از هم پول قرض گرفته و یا به هم پول قرض میدهند.
ضمنا یادتان باشد نرخ بهره فدرال روی نرخ بهره کوتاه مدت وامها و کارتهای اعتباری مردم تاثیر بسزایی دارد.
تاثیر نرخ بهره روی دلار امریکا
حال که متوجه چیستی نرخهای بهره شدید، نوبت آن است تا ببینیم افزایش یا کاهش نرخ بهره چه تاثیری روی دلار امریکا و دیگر مارکتها دارد.
یادتان باشد نرخ بهره فدرال (FFR)، یکی از مهمترین نرخهای بهره در ایالات متحده امریکا است. دلیل اهمیت آن هم این است که میزان نرخهای بهره بر شرایط پولی و مالی مردم و در کل اقتصاد کشور امریکا تاثیر میگذارد.
این مساله به نوبه خود بر دیگر جنبههای مهم اقتصاد از جمله اشتغال، رشد و تورم نیز تأثیر میگذارد. حال بیایید با هم بررسی کنیم چرا فدرال رزرو از طریق FOMC یا کمیته بازار آزاد فدرال، نرخهای بهره را بسته به نیازهای اقتصادی تنظیم میکند؟
اگه FOMC معتقد باشه که اقتصاد داره خیلی سریع رشد میکنه و تورم یا همون افزایش قیمتها ممکن است بزودی رخ بده، نرخ وجوه فدرال رو افزایش میده.
بطور کلی یادتان باشد افزایش نرخهای بهره باعث رشد دلار امریکا و کاهش سهامها، طلا و ارزهای دیجیتال میشود.
برعکس، اگه FOMC معتقد باشه که موتور محرک اقتصاد با چالش روبروست و بسختی داره جلو میره و ممکنه کشور وارد رکود بشه، نرخ وجوه فدرال رو سریعا کاهش میده.
کاهش نرخهای بهره باعث تضعیف ارزش دلار امریکا شده و سهام، طلا و ارزهای دیجیتال را قویتر میکند.
پس نرخهای بهره بالاتر باعث کاهش وامدهی و کندترشدن سرعت اقتصاد میشود، درحالیکه نرخهای پایینتر باعث تحریک وامدهی و رشد اقتصادی میشود.
اگه یادتون باشه اواسط همین مقاله گفتیم که فدرال رزرو ماموریت یا وظیفهای دوگانه داره که هم حداکثر اشتغال رو ایجاد کنه و هم قیمتها رو باثبات کنه و جلو تورم رو بگیره.
سال 2020 که کووید موتور اقتصاد کل دنیا را متوقف کرد، فدرال رزرو با کاهش نرخ بهره (بین 0./ تا 0.25 درصد) جان تازهای به کسبوکارها داد.
این اقدام بسیار بهموقع باعث شد تا کسبوکارها نخوابن، بازار مالی باثبات بشه، ورود جریان نقدینگی به مارکت راحتتره شه و سرانجام اقتصاد به سمت جلو حرکت کنه.
سپس بعد از کشف و تزریق واکسن کووید، فدرال رزرو به جهت مشاهده تورم یا همان افزایش قیمتها در مارکت، شروع به افزایش نرخهای بهره کرد.
حرکت اول فدرال رزرو یعنی کاهش نرخهای بهره دلار را ضعیف کرد و حرکت دوم باعث قویترشدن دلار نسبت به کل رقبای خود در مارکت شد.
نقش و کمک دلار در زمان تورم به فدرال رزرو
بطور کلی در نظر داشته باشید که علاوه بر ابزارهای فدرال رزرو، بسیاری از عوامل دیگر مثل نقش حیاتی دلار روی تورم تأثیر میگذارند.
به عنوان مثال، از آنجایی که صادرات ایالات متحده به اروپا فرستاده میشود، خریداران برای خرید محصولات و کالاها امریکایی باید یورو را به دلار تبدیل کنند.
حال اگر دلار امریکا در حال تقویت باشد، نرخ تبدیل یورو به دلار بالاتر، باعث میشود که اروپاییها برای کالاهای امریکایی یورو بیشتری بپردازند. در نتیجه، اگر دلار بیش از حد قوی باشد، این مساله روی صادرات و فروش محصولات ایالات متحده تاثیر منفی میگذارد.
برعکس، یک دلار قویتر باعث واردات بیشتر امریکاییها میشود؛ زمانیکه امریکاییها در حال خرید از اروپا، آن هم با یک یورو ضعیفتر و یک دلار قویتر هستند، واردات آنها ارزانتر و بهصرفهتر میشود.
نتیجه این نوع تجارت، محصولات ارزانتر در فروشگاههای ایالات متحده است و این مساله یعنی قیمتهای پایینتر، به تورم پایینتر نیز تبدیل میشود.
چگونه از نرخهای بهره پول درآوریم؟
به مهمترین قسمت این مقاله، یعنی نحوه کسب درآمد از جلسات مهم بانکهای مرکزی به منظور تعیین نرخهای بهره رسیدیم.
حال که تا اینجای کار متوجه چیستی فدرال رزرو، سیاستهای فدرال رزرو و انواع آن، نرخ بهره و تاثیر آن روی دلار امریکا شدید، نوبت آن است تا روش ترید کردن بر اساس جلسات نرخهای بهره را نیز یاد بگیرید.
از آنجا که تغییرات نرخ های بهره روی ارز کشورهای مربوطه و تقاضای آن تاثیر میگذارد، جلسات مهم تعیین نرخهای بهره به نوعی به مهمترین خبر فاندامنتالی در بازارهای مالی به خصوص مارکت فارکس تبدیل شده است.
تصور کنید امشب فدرال رزرو قصد دارد آخرین تغییرات درباره نرخهای بهره را اعلام کند. اقتصاددانان و تحلیلگران بازارهای مالی پیشبینی کردهاند قرار است نرخهای بهره 25 واحد افزایش پیدا کند.
از آنجا که این شایعه از قبل در مارکت پخش شده و قیمت دلار تا اندازهای افزایش پیدا کرده یا اصطلاحا قیمت در مارکت پیشخور شده، اگر نرخها درست مطابق با پیشبینیهای مارکت افزایش پیدا کند، شاهد تغییر چندانی نخواهیم بود.
ولی اگر بر خلاف تصورات مارکت نرخهای بهره به جای 25 واحد 50 واحد افزایش پیدا کند، دلار شروع به پرواز میکند و دیگر داراییها مانند طلا، نفت، سهامها و ارزهای دیجیتال شروع به کاهش شدید میکنند.
از طرفی دیگر اگر نرخ ها همان 25 واحد افزایش پیدا کند ولی رئیس فدرال رزرو در بخش بیانیه خود اظهارات شاهینی (منظور افزایش بیشتر نرخها) تند و تیزی درباره آینده مارکت و اقتصاد بکند، دلار امریکا باز هم قویتر خواهد شد و بالعکس.
در نظر داشته باشید تریدری که از قبل گزارشات و تحلیلهای مهم روزنامهها و خبرگزاریهای قدرتمند را مطالعه کرده و یا حتی در همان لحظه متوجه این افزایش میشود، شروع به خرید دلار و فروش دیگر داراییها میکند و سود بسیار عالی به جیب میزند.
حال از آنجا که فارکس یک مارکت دو طرفه است در صورت وقوع هرگونه سورپرایزی از طرف سیاستگذاران بانکهای مرکزی و سقوط ارز مربوطه به جای صعود، شما میتوانید با فروش این دارایی سود بسیار خوبی به دست بیاورید.
نتیجه گیری
بطور کلی و در شرایط عادی اقتصادی، افزایش نرخ وجوه فدرال یا همان نرخ بهره (FFR)، باعث قویترشدن دلار ایالات متحده در مقابل دیگر رقبای بینالمللی خود و تضعیف دیگر مارکتها میشود.
برعکس، هر زمانکه کمیته بازار آزاد فدرال رزرو (FOMC)، نرخهای بهره خود را کاهش میدهد، دلار امریکا شروع به ضعیفترشدن میکند و دیگر بازارها قویتر میشوند.