نرخ بیکاری چیست؟ از تعریف تا تاثیر؛ هرآنچه که باید بدانید

نرخ بیکاری چیست؟ یکی از مهم‌ترین شاخص‌هایی است که اقتصاددانان برای سنجش سلامت یک اقتصاد به آن توجه می‌کنند. این شاخص درصد افرادی را نشان می‌دهد که واجد شرایط کار هستند، اما شغلی ندارند و به‌دنبال آن هستند. در ادامه، به صورت مفصل به مفهوم نرخ بیکاری، عوامل موثر بر آن، روش‌های محاسبه و اهمیت آن در اقتصاد خواهیم پرداخت.

در تولید این مقاله از تجربه و نظر متخصصین و تریدرهای کوینوورس و مراجع معتبری مانند oecd (لینک), epi (لینک) و investopedia (لینک) استفاده شده است.

نرخ بیکاری چیست؟

نرخ بیکاری درواقع، یک دماسنج اقتصادی است که میزان سلامت و پویایی بازار کار یک کشور را نشان می‌دهد. هرچه این نرخ پایین‌تر باشد، به معنای رونق بیشتر اقتصاد است؛ در حالی که، نرخ بیکاری بالا می‌تواند نشان‌دهنده رکود اقتصادی، کاهش تقاضا برای کالا و خدمات و افزایش مشکلات اجتماعی باشد.

نرخ بیکاری را چگونه اندازه گیری می کنند؟

نرخ بیکاری با تقسیم تعداد افرادی که در سن کار هستند و به‌دنبال شغل می‌گردند، اما شغلی ندارند (بیکاران) بر کل نیروی کار (شامل افراد شاغل و بیکار) و ضرب نتیجه در 100 محاسبه می‌شود. درواقع، نرخ بیکاری درصد افرادی را نشان می‌دهد که واجد شرایط کار هستند، اما شغلی ندارند.

این شاخص به صورت ماهانه یا فصلی توسط سازمان‌های آماری کشورها محاسبه و منتشر می‌شود. برای محاسبه دقیق نرخ بیکاری، داده‌ها معمولا از طریق انجام نظرسنجی‌های گسترده از خانوارها و تحلیل پاسخ‌های آن‌ها به پرسش نامه‌ها گردآوری می‌شود. در این نظرسنجی‌ها، افرادی که به‌دنبال کار هستند و افرادی که به دلایل مختلفی مانند تحصیل، بازنشستگی یا خانه داری شاغل نیستند، از یکدیگر تفکیک می‌شوند.

نرخ مشارکت نیروی کار؛ شاخصی کلیدی برای سنجش نرخ بیکاری

نرخ مشارکت نیروی کار شاخصی مهم در اقتصاد است که نشان می‌دهد چه درصدی از جمعیت در سن کار (معمولا بالای 15 یا 16 سال) یا شاغل هستند یا به‌دنبال کار می‌گردند. به عبارت دیگر، این شاخص نشان می‌دهد چه تعداد از افراد در سن کار فعالانه در بازار کار حضور دارند.

 

نرخ اشتغال چیست و چه ارتباطی با نرخ بیکاری دارد؟

نرخ اشتغال یک شاخص کلیدی است که نشان می‌دهد چه سهمی از جمعیت فعال در اقتصاد مشارکت دارند. این شاخص به شما می‌گوید چه درصدی از افرادی که می‌توانند کار کنند، مشغول به فعالیت اقتصادی هستند. این نرخ یک شاخص بسیار مهم اقتصادی در سنجش سلامت اقتصاد جامعه است.

 نرخ اشتغال بالا نشان‌دهنده رشد اقتصادی، افزایش فرصت‌های شغلی و اعتمادبه‌نفس افراد برای ورود به بازار کار است. در مقابل، نرخ اشتغال پایین می‌تواند نشانه‌ای از رکود اقتصادی، کاهش تقاضا برای نیروی کار و افزایش بیکاری باشد.

انواع نرخ بیکاری؛ ماسک ‌های بیکاری را بشناسید

در ادامه پاسخ به سوال نرخ بیکاری یا  unemployment rate چیست بهتر است به انواع آن اشاره کنیم. هر نوع بیکاری، دلایل خاص خود را و پیامدهای متفاوتی بر اقتصاد و جامعه دارد. در ادامه به بررسی انواع اصلی بیکاری می‌پردازیم:

نرخ بیکاری اصطکاکی (Frictional Unemployment)

بیکاری اصطکاکی نوعی بیکاری موقت است که به‌دلیل جابه‌جایی افراد بین مشاغل، ورود فارغ‌التحصیلان به بازار کار و بازنشستگی افراد رخ می‌دهد. این نوع بیکاری به‌عنوان یک بخش طبیعی از چرخه بازار کار محسوب می‌شود.

نرخ بیکاری ساختاری (Structural Unemployment)

عدم تطابق بین مهارت کارگران و نیازهای بازار کار، بیکاری ساختاری را ایجاد می‌کند. دگرگونی‌های سریع در محیط کسب‌وکار و ظهور صنایع نوین، به ایجاد یک عدم تعادل ساختاری در بازار کار منجر می‌شود. این امر، به ویژه برای افرادی که در صنایع سنتی مشغول به کار هستند، چالش‌های جدی در یافتن شغل مناسب ایجاد می‌کند و حل این معضل به اقدامات پیچیده و بلندمدت نیاز دارد.

نرخ بیکاری چرخه‌ای (Cyclical Unemployment)

این نوع بیکاری به‌طور مستقیم با نوسانات چرخه‌های اقتصادی مرتبط است. در دوره‌های رونق اقتصادی، با افزایش تقاضا برای کالاها و خدمات، شرکت‌ها به نیروی کار بیشتری نیاز پیدا می‌کنند و در نتیجه، نرخ بیکاری کاهش می‌یابد. در دوره‌های رکود اقتصادی، کاهش تقاضا باعث کاهش تولید می‌شود و افزایش نرخ بیکاری را به‌دنبال دارد.

نرخ بیکاری فصلی (Seasonal Unemployment)

بیکاری فصلی پدیده‌ای است که در آن تعداد فرصت‌های شغلی در طول سال به‌دلیل تغییرات فصلی در تقاضا برای کالاها و خدمات، دچار نوسان می‌شود. این نوع بیکاری به‌دلیل وابستگی برخی صنایع به عوامل طبیعی مانند آب‌وهوا یا رویدادهای تقویمی، به صورت دوره‌ای تکرار می‌شود.

مطالعه مقاله بحران ارزی چیست؟ را به شما پیشنهاد میکنیم.

نرخ بیکاری نهادی (Institutional Unemployment)

بیکاری نهادی به وضعیتی اشاره دارد که در آن، نرخ بیکاری به‌دلیل وجود قوانین، مقررات و ساختارهای اقتصادی و اجتماعی موجود در یک جامعه، بالاتر از حد طبیعی خود است. این نوع بیکاری، ناشی از عوامل ساختاری و نهادی است که به‌طور مستقیم یا غیر مستقیم بر عملکرد بازار کار تاثیر می‌گذارند.

نرخ بیکاری پنهان (Disguised Unemployment)

بیکاری پنهان به وضعیتی اشاره دارد که در آن، افرادی به ظاهر مشغول‌به‌کار هستند، اما کار آن‌ها از نظر اقتصادی بهره‌وری ندارد یا درآمد کافی برای تامین نیازهای آن‌ها ایجاد نمی‌کند. به طور دقیق‌تر، این افراد در مشاغلی مشغول هستند که از نظر اقتصادی ارزش افزوده کمی ایجاد می‌کنند یا به اندازه‌ای که باید، به آن‌ها درآمد نمی‌دهد.

مطالعه مقاله معرفی انواع بازار در اقتصاد را به شما پیشنهاد میکنیم.

تاثیرات نرخ بیکاری بر جامعه و اقتصاد

بیکاری به‌عنوان یکی از چالش‌های اصلی اقتصادی و اجتماعی، تاثیرات گسترده‌ای بر جامعه و اقتصاد دارد. افزایش نرخ بیکاری می‌تواند به کاهش تولیدات داخلی، کاهش درآمدهای دولت، افزایش نابرابری‌های اجتماعی، افزایش جرم و جنایت، کاهش اعتماد عمومی به دولت و نهادهای اجتماعی، افزایش هزینه‌های رفاهی و درنهایت، کاهش کیفیت زندگی افراد موجب می‌شود.

از سوی دیگر، بیکاری طولانی‌مدت نه‌تنها فرصت‌های شغلی افراد را محدود می‌کند، بلکه می‌تواند به سلامت روانی آن‌ها نیز آسیب برساند. در مقابل، کاهش نرخ بیکاری رشد اقتصادی، افزایش درآمدها، کاهش فقر، بهبود وضعیت اجتماعی و افزایش رضایت عمومی را در پی دارد؛ بنابراین، کنترل و کاهش نرخ بیکاری یکی از مهمترین اهداف سیاست‌گذاران اقتصادی در هر کشور است.

نرخ بیکاری در جهان؛ آینه ‌ای از اقتصاد جهانی

نرخ بیکاری در جهان به‌عنوان یکی از شاخص‌های کلیدی اقتصادی، تحت تاثیر عوامل متعددی ازجمله رشد اقتصادی، تحولات تکنولوژیکی، سیاست‌های دولت‌ها و بحران‌های جهانی قرار دارد. در حالی که برخی کشورها با چالش‌های جدی مانند رکود اقتصادی، عدم تطابق مهارت‌ها با نیازهای بازار کار و نابرابری‌های اجتماعی دست و پنجه نرم می‌کنند، برخی دیگر با اتخاذ سیاست‌های موثر توانسته‌اند نرخ بیکاری را کاهش دهند.

نرخ بیکاری در ایران؛ از تحریم تا ساختار اقتصادی

نرخ بیکاری سال‌هاست که توجه سیاست‌گذاران و جامعه را به خود جلب کرده است. عوامل متعددی ازجمله تحریم‌های اقتصادی، نوسانات بازار نفت، رشد جمعیت، عدم تطابق آموزش با نیازهای بازار کار و ساختار نامناسب اقتصاد بر افزایش نرخ بیکاری در ایران تأثیر گذاشته‌اند. به‌ویژه نرخ بیکاری جوانان و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی به‌عنوان یکی از دغدغه‌های اصلی جامعه مطرح است.

چه عواملی در نرخ بیکاری مهم هستند؟

عوامل متعددی بر میزان بیکاری تاثیرگذار هستند که می‌توان آن‌ها را به دو دسته کلی عوامل ساختاری و عوامل کوتاه‌مدت تقسیم کرد. عوامل ساختاری شامل مواردی مانند ساختار اقتصادی کشور، سطح تکنولوژی، رشد جمعیت، توزیع درآمد، سیاست‌های دولت و قوانین بازار کار می‌شود. این عوامل در بلندمدت بر نرخ بیکاری تاثیر می‌گذارند.

 عوامل کوتاه‌مدت نیز شامل نوسانات اقتصادی، بحران‌های مالی، تغییرات در تقاضای بازار و شوک‌های خارجی می‌شود که می‌توانند به‌صورت موقت بر نرخ بیکاری اثر بگذارند.

برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص شاخص‌های اقتصادی مطالعه مقاله شاخص اقتصادی چیست؟ را به شما پیشنهاد میکنیم.

تورم و بیکاری، دوقلوهای جدانشدنی اقتصاد

رابطه بین نرخ بیکاری و تورم یکی از مباحث بنیادین در علم اقتصاد به‌شمار می‌رود و به‌عنوان منحنی فیلیپس شناخته می‌شود. براساس این نظریه، کاهش نرخ بیکاری در کوتاه‌مدت با افزایش نرخ تورم همراه است. از این رو، هنگامی که اقتصاد رونق می‌یابد و تقاضا برای کالاها و خدمات و رقابت بین بنگاه‌ها برای جذب نیروی کار بیشتر می‌شود؛ این امر دستمزدها و تورم را افزایش می‌دهد.

با این حال، این رابطه در بلندمدت الزاما صادق نیست. عوامل ساختاری مانند بهره‌وری، سیاست های پولی انقباضی و انبساطی و مالی دولت و انتظارات تورمی، نقش تعیین‌کننده‌ای در نرخ تورم ایفا می‌کنند. بسیاری از اقتصاددانان معتقدند که کاهش نرخ بیکاری در بلندمدت لزوما افزایش پایدار نرخ تورم را به‌دنبال ندارد.

از رکود تا رونق؛ مقایسه‌ شدیدترین و کمترین نرخ ‌های بیکاری

تعیین دقیق کمترین و بیشترین نرخ بیکاری در سطح جهانی به‌دلیل تفاوت در روش‌های محاسبه، تعریف بیکاری و نوسانات مداوم در اقتصاد کشورها، کار دشواری است. با این حال، به‌طور کلی، کشورهای توسعه‌یافته به‌دلیل زیرساخت‌های بهتر، سیستم‌های آموزشی قوی‌تر و اقتصادهای پویاتر، معمولا نرخ بیکاری پایین‌تری نسبت‌به کشورهای در حال توسعه دارند.

در مقابل، کشورهای در حال توسعه اغلب با چالش‌هایی مانند رشد جمعیت، عدم تطابق مهارت‌ها با نیازهای بازار کار و کمبود فرصت‌های شغلی مواجه هستند که به نرخ بیکاری بالاتر، به‌ویژه در میان جوانان منجر می‌شود.

بیکاری؛ چالش‌ها و فرصت‌ها در دنیای امروز

در پاسخ به نرخ بیکاری چیست؟ دریافتید که یک شاخص کلیدی برای سنجش سلامت اقتصادی یک کشور است. عوامل متعددی ازجمله سیاست‌های دولت، تغییرات تکنولوژیکی و نوسانات اقتصادی بر نرخ بیکاری تاثیر می‌گذارند. برای کسب اطلاعات دقیق‌تر و به روز درباره نرخ بیکاری در کشورهای مختلف، می‌توانید به پایگاه‌های داده معتبر مانند کوینوورس مراجعه کنید.

سوالات متداول

نرخ بیکاری چیست؟

نرخ بیکاری درصدی از نیروی کار است که به‌دنبال کار هستند، اما شغلی ندارند.

عوامل موثر بر نرخ بیکاری کدام‌اند؟

عوامل مختلفی مانند رشد اقتصادی، سیاست‌های دولت، تغییرات تکنولوژیکی، بحران‌های اقتصادی و تغییرات ساختاری در اقتصاد بر نرخ بیکاری تاثیر می‌گذارند.

رابطه بین نرخ بیکاری و تورم چیست؟

در کوتاه‌مدت، کاهش نرخ بیکاری معمولا با افزایش نرخ تورم و ابر تورم همراه است. این رابطه به منحنی فیلیپس معروف است.

چگونه می‌توان نرخ بیکاری را کاهش داد؟

برای کاهش نرخ بیکاری، می‌توان اقداماتی مانند ایجاد اشتغال، آموزش نیروی کار، حمایت از کسب‌وکارهای کوچک و متوسط و بهبود فضای کسب‌وکار را انجام داد.