اصطلاح دامپینگ در اقتصاد جهانی به چه معنی است؟ دامپینگ کردن دقیقا چه خطراتی برای کشورها و جامعه بین‌المللی دارد؟ زمانیکه کشوری یا شرکتی محصولی را به کشور دیگری با قیمتی پایین‌تر از قیمت این محصول در داخل کشور مذکور صادر می‌کند، دامپینگ صورت گرفته است.
اصطلاحا در زمینه تجارت بین‌المللی از دامپینگ اغلب به عنوان یک پدیده و استراتژی بد نامبرده می‌شود. قرار است در این مقاله با مفهوم دامپینگ و تاثیرات آن بر نظام اقتصادی آشنا شویم.
در تولید این مقاله از تجربه و نظر متخصصین و تریدرهای کوینوورس و مراجع معتبری مانند europarl (لینک), corporatefinanceinstitute (لینک) و wto (لینک) استفاده شده است.
دامپینگ چیست؟
دامپینگ در تجارت بین‌المللی معمولاً به جابجایی انبوه کالاها در داخل و خارج از اقتصادها مربوط می‌شود. این مفهوم معمولاً در شرایطی بکار می‌رود که در آن یک شرکت یا یک کشور، کالاهایش را در مقیاس بزرگ به کشور دیگری آن هم با قیمتی پایین‌تر از قیمت این کالا در کشور هدف صادر می‌کند.
البته دامپینگ گهگاهی هم بدین شکل صورت می‌گیرد که کشورها برای خلاص شدن از کالاهایی که در انبار مانده و روی دستشان باد کرده این کار را انجام می‌دهند که منظور ما از نوشتن این مقاله این مدل دامپینگ نیست.
پس زمانیکه کشوری کالاهای صادراتی خود را در یک بازار خارجی تخلیه کند، به دلیل اینکه محصولات داخلی آن کشور توان رقابت با محصولات صادراتی کشور دامپینگ‌کننده را ندارند، این مساله برای طرف صادرکننده خوب و برای کشور واردکننده بد و آسیب‌زا است.
خوشبختانه یا شوربختانه دامپینگ بر اساس قوانین سازمان تجارت جهانی (WTO) قانونی است مگر اینکه کشور خارجی (منظور کشور واردکننده محصول) بتواند با دلایل منطقی اثرات منفی محصول صادراتی را برای تولیدکنندگان داخلی خود نشان دهد.
البته بد نیست بدانید بسیارند کشورهایی که با اعمال یکسری تعرفه قانونی، تولیدکنندگان داخلی خود را از خطرات دامپینگ و عوارض آنها در امان نگه می‌دارند.
مطالعه مقاله کسب درآمد از ایردراپ را به شما پیشنهاد میکنیم.
تاثیرات دامپینگ در اقتصاد
در حقیقت دامپینگ هم مثل خیلی چیزهای دیگر یکسری مزایا و یکسری معایب دارد که در ادامه به شما خواهیم گفت. اگرچه دامپینگ به طور کلی یک فعالیت مشکل‌ساز در اقتصاد تلقی می‌شود اما برای برخی از فعالان اقتصادی سودمند است. به همین منظور ابتدا درباره مزایای دامپینگ و سپس درباره معایب و آسیب‌های آن صحبت میکنیم.
بررسی مزایای دامپینگ
اولین فاکتور مثبت دامپینگ در ارتباط با قیمت آنها است. از آنجا که در اقتصاد دامپینگی قیمت محصولات صادرکننده پایین‌تر از قیمت‌های تمام‌شده همان محصولات در بازار داخلی است، در نتیجه بیشترین قشری که از این مساله خوشحال و شاد هستند، مصرف‌کنندگان داخلی یا همان عموم مردم جامعه هستند.
زمانی که قیمت محصولات پایین است مردم جامعه یا می‌توانند کالاهای بیشتری خریداری کنند و یا اینکه پول خود را برای کالای دیگری پس‌انداز کنند. در حقیقت قیمت پایین‌تر یک کالا بدین معنی است که آنها می‌توانند بخش کمتری از بودجه خود را به خرید آن کالا اختصاص دهند.
مزیت دوم دامپینگ ایجاد خلاقیت، رقابت و نوآوری در بازار داخلی است. زمانیکه کالاهای دامپینگی وارد یک کشور می‌شود، شرکتهای موجود در آن کشور به دلیل ارزان‌تر بودن کالای واردشده احساس خطر کرده و مجبور می‌شوند به نوعی با کالای دامپینگی وارد رقابت شوند.
مطالعه مقاله آموزشی میکر و تیکر چیست؟ را به شما پیشنهاد میکنیم.
درست است که تعدادی شرکت به دلیل اینکه توانایی رقابت با محصولات دامپینگی را ندارند از صحنه تجارت حذف می‌شوند ولی عده‌ای که می‌مانند مجبور می‌شوند خلاقانه با کالاهای وارداتی؛ هم از لحاظ قیمت و هم از لحاظ کیفیت، وارد رقابت شوند.
سومین و آخرین ویژگی دامپینگ در اقتصاد، درآمدزایی برای کشور صادرکننده کالا است. از آنجا که قیمت محصولات دامپینگی در کشور خارجی بسیار پایین‌تر از قیمت محصولات داخلی است، در نتیجه آمار فروش این کالاها برای صادرکننده بسیار بالا است.
همین فاکتور مهم باعث ایجاد درآمد بیشتر برای صادرکننده محصولات دامپینگی می‌شود. در حقیقت درآمد بیشتر ناشی از محصولات صادراتی بدین معنی است که شرکت می‌تواند کارمندان بیشتری استخدام کند و کسب‌و‌کار خود را توسعه دهد.
بررسی معایب دامپینگ
دامپینگ علاوه بر مزایا، معایب و اثرات منفی نیز دارد که می‌توان به مواردی همچون ورشکستگی تولیدکنندگان داخلی و خارج‌شدن از دور تجارت در کشورهای واردکننده اشاره کرد.
دلیل این اتفاق این است که مردم تمایل دارند محصولات وارداتی یا همان دامپینگی را که ارزان‌تر از محصولات داخلی است خریداری کنند. دقیقا همین فاکتور مهم باعث می‌شود شرکت‌ها یا کارخانجات داخلی به سادگی از دور رقبات حذف گردند.
مشکل به همین‌جا ختم نمی‌شود و به غیر از ورشکستگی کمپانی‌های داخلی، دامپینگ باعث افزایش نرخ بیکاری در کشور نیز می‌شود. زمانیکه یک کارخانه یا حتی کمپانی ورشکسته می‌شود، نیروی کار آن شرکت یا کارخانه هم بیکار شده و همین مساله باعث افزایش نرخ بیکاری خواهد شد.
سومین و آخرین معضل دامپینگ، مساله انحصار (Monopoly) است. انحصار وضعیتی در بازار است که در آن یک شرکت به شدت بر سهم بازار تسلط دارد. در تجارت بین‌الملل نوک پیکان انحصارطلبی بین‌المللی متوجه کشورهایی است که دامپینگ می‌کنند؛ این کشورهای مسبب دامپینگ، متهمین ردیف اول در خسارت زدن به دیگر کشورها هستند.
از آنجا که شرکت‌ها و کارخانجات کشورهای واردکننده محصولات دامپینگی توان رقابت با کشور صادرکننده را ندارند، مجبور هستند از صحنه رقابت خارج شوند.
حال، وقتیکه هیچ شرکت و کارخانه‌ای برای رقابت در کشور باقی نمانده، تنها شخص یا ارگانی که حضور دارد همان کشور صادرکننده محصولات دامپینگی است که افسار مارکت یا همان انحصار در دستان اوست.
روش مقابله کشورها با پدیده دامپینگ
حال که متوجه معضل بزرگ دامپینگ شدید، نوبت آن است که ببینیم جامعه بین‌الملل و دیگر کشورها در جهان چه راهکارهایی برای مقابله با دامپینگ در نظر گرفته‌اند. در حالی که سازمان تجارت جهانی (WTO) نظرات و قضاوتهای خود را در مورد اینکه آیا دامپینگ یک رویه رقابتی ناعادلانه است یا خیر را به تعویق انداخته، ولی اکثر کشورها متفق‌القول بر این باورند که دامپینگ عادلانه نیست.
دامپینگ بر اساس قوانین سازمان تجارت جهانی (WTO) قانونی است مگر اینکه کشور خارجی (منظور کشور واردکننده محصول) بتواند با دلایل منطقی اثرات منفی محصول صادراتی را برای تولیدکنندگان داخلی خود اثبات کند.
مطالعه مقاله آموزشی لیست واچ لیست ارز دیجیتال را پیشنهاد میکنیم.
خوشبختانه اکثر کشورها برای مقابله و مبارزه با معضل دامپینگ و محافظت از صنایع داخلی خود در برابر قیمت‌گذاری ناعادلانه و یغماگرانه دامپینگی، از” تعرفه و یکسری محدودیت‌ها” استفاده می‌کنند.
این تعرفه‌ها و محدودیت‌ها شامل تعیین یکسری مالیات‌ها و عوارض سنگین گمرکی به منظور حمایت از تولیدکنندگان داخلی می‌باشد. در حقیقت کشور واردکننده محصولات دامپینگی می‌تواند با حذف یکسری قوانین دست و پاگیر مرتبط با تولید و پرداخت یکسری یارانه از تولیدات و محصولات داخلی خود حمایت کند.
مثال‌هایی از دامپینگ در اقتصاد جهانی
امروزه در دنیایی که ما زندگی میکنیم و به لطف حضور کشوری همچون جمهوری خلق چین، مثال زدن درباره دامپینگ کار بسیار ساده و آسانی است! در حقیقت باید اذعان کنیم که کدام کالایی است که چین برادر، نتوانسته آن را در جامعه بین‌المللی به روش دامپینگ صادر کند؟!
از خوراکی گرفته تا اسباب‌بازی و لوازم جانبی موبایل، چین به شدت در حال دامپینگ کردن در سرتاسر کره خاکی، البته در مقیاس‌های کوچک و بزرگ است. متاسفانه یکی از کشورهایی که بازار اصلی هدف چینی‌ها در مقوله دامپینگ است، همین کشور عزیز و محجور خودمان، ایران اسلامی است!
بررسی انواع دامپینگ
بطور کلی چهار نوع دامپینگ در اقتصاد وجود دارد که در ادامه به شرح آنها خواهیم پرداخت:
- دامپینگ پراکنده
- دامپینگ سودجویانه
- دامپینگ دائمی
- دامپینگ وارونه
دامپینگ پراکنده (Sporatic Dumping)
شرکت خارجی یا همان صادرکننده در دامپینگ پراکنده یا موقت (کوتاه‌مدت)، محصولات انبارشده یا اضافی (محصولاتی که روی دست شرکت صادرکننده باد کرده) خود را به بازارهای مختلف صادر می‌کند.
نکته اصلی در این نوع دامپینگ موقتی‌بودن آن است؛ در حقیقت این گونه دامپینگ‌ها فقط گهگاهی صورت می‌گیرد.
مطالعه مقاله آموزشی پامپ و دامپ در ارز دیجیتال چیست؟ را به شما پیشنهاد میکنیم.
دامپینگ سودجویانه (Predatory Dumping)
شرکت خارجی یا همان صادرکننده در دامپینگ سودجویانه (یغماگرانه) عمدا یک کشور یا یک بازار هدف را با صادرات محصولاتی با قیمت بسیار پایین‌تر از قیمت این محصول در کشور هدف، مورد تهاجم قرار می‌دهد.
دامپینگ دائمی (Persistent Dumping)
شرکت خارجی یا همان صادرکننده در دامپینگ دائمی محصولات خود را به طور دائم به کشور هدف صادر کرده و زیر قیمت محصولات آن کشور به فروش می‌رساند.
دامپینگ وارونه (Reverse Dumping)
تقاضا برای محصولات خاص در برخی بازارها در مقایسه با سایر مارکت ها کشش کمتری دارد. در چنین حالتی، شرکت خارجی یا همان صادرکننده، محصولات خود را در بازارهای دیگر با قیمت بالاتری به فروش می‌رساند؛ در حالی که همین محصول در بازارهای داخلی با قیمت پایین‌تری به فروش می‌رسد.
نتیجه گیری
زمانیکه یک کشور محصولات خود را به کشور دیگری آن هم با قیمت پایین‌تر صادر می‌کند، دامپینگ صورت گرفته است. درست است که دامپینگ یکسری مزیت و یکسری عیب دارد ولی در اکثر مواقع سود آن تا قوزک و ضرر آن تا زانو است!
خوشبختانه در صورت هوشیاری و آگاه بودن مسئولان، جامعه بین‌الملل یکسری راهکار مثل بستن مالیات و تعرفه به منظور کمک به تولیدات داخلی تدوین کرده که آنها هم می‌توانند این قوانین را اعمال کنند.
