افراد بسیاری علاقه‌مند به فعالیت در بازارهای مالی و کسب درآمدهای بالا و دلاری از این طریق هستند. نکته مهم این است که یک تریدر موفق علاوه‌بر ریسک‌پذیری، باید به دانش‌های لازم برای فعالیت در این حوزه تسلط داشته‌باشد. معامله‌گران حرفه‌ای در بازار فارکس برای سرمایه‌گذاری روی یک ارز، در کنار تحلیل‌های تکنیکال و استفاده از روش‌های معاملاتی مانند پرایس اکشن، به تجزیه و تحلیل شاخص‌های کلان اقتصادی از جمله تولید ناخالص ملی (GNP) و تولید ناخالص داخلی (GDP) می‌پردازند. این بررسی‌ها نشان‌دهنده‌ی وضعیت کلی یک اقتصاد است و به تریدرها کمک می‌کند تصمیمات مالی بهتر و دقیق‌تری بگیرند. در این مقاله از بلاگ کوینوورس به معرفی کامل GNP می‌پردازیم و در کنار بررسی این‌که GDP چیست، تفاوت‌های این دو شاخص رو بیان می‌کنیم. در ادامه با ما همراه باشید.
درآمد ملی NI چیست؟
درآمد ملی (National Income) یا درآمد کشور را می‌توان به‌عنوان ترکیبی از تولید کالا و خدمات در کشور در نظر گرفت. درآمد ملی که با NI نمایش داده می‌شود، نشان‌دهنده‌ی وضعیت و عملکرد کلی اقتصاد یک کشور است. همچنین NI می‌تواند سطح زندگی اقتصادی مردم را نشان دهد. با این‌حال محاسبه درآمد ملی کار پیچیده‌ای محسوب می‌شود. برای بدست آوردن یک برآورد دقیق از درآمد ملی، از شاخص‌های کلان اقتصادی استفاده می‌شود. مهم‌ترین معیار در تعیین درآمد ملی، شاخص تولید ناخالص ملی (GNP) است که در ادامه به‌صورت کامل آن را توضیح می‌دهیم.
تولید ناخالص ملی چیست؟
تولید ناخالص ملی (Gross National Product) که با نماد GNP نمایش داده می‌شود، یک معیار از میزان تولید اقتصادی یک کشور است. GNP نشان‌دهنده ارزش تمامی کالاهای تولید شده و خدمات ارائه‌شده توسط شرکت‌ها و شهروندان یک کشور بدون در نظر گرفتن موقعیت مکانی آن‌ها در طول یک سال است. طبق این تعریف اگر یک شرکت ایرانی در خارج از ایران مشغول به فعالیت باشد و درآمد آن وارد کشور شود، موجب افزایش تولید ناخالص ملی می‌شود. برای درک درست از شاخص اقتصادی تولید ناخالص ملی GNP لازم است که معنای دقیق هرکدام از کلمات تشکیل‌دهنده‌ی این عبارت را بدانیم:
- تولید: تولید عبارت است از فرایند صنعتی تبدیل ماده خام به ماده مطلوب که در نهایت موجب ایجاد ارزش افزوده نیز می‌شود.
- ناخالص: کلمه ناخالص در عبارت تولید ناخالص ملی به این معناست که محاسبات انجام‌شده بدون در نظر گرفتن استهلاک کالاها است.
- ملی: کلمه‌ی ملی به این نکته اشاره دارد که GNP شامل تمام تولیدات و خدمات افراد ایرانی در هر جای دنیا است که درآمد آن وارد کشور می‌شود.
محاسبه‌ی تولید ناخالص ملی توسط ۲ فرمول مهم انجام می‌شود که به‌صورت کامل در ادامه به آن می‌پردازیم. به‌طور معمول GNP با GDP که تولید ناخالص داخلی است اشتباه گرفته می‌شود. با این حال این دو شاخص با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند که در ادامه با معرفی این‌که GDP چیست، به مهم‌ترین تفاوت‌های آن‌ها اشاره می‌کنیم.
اهمیت تولید ناخالص ملی GNP
تولید ناخالص ملی یکی از شاخص‌های مهم اقتصادی است که می‌تواند اطلاعات مفیدی را در رابطه با تولید، سرمایه‌گذاری، پس‌انداز، اشتغال، خروجی تولید شرکت‌های بزرگ و سایر متغیرهای اقتصادی یک کشور در اختیارمان بگذارد. همچنین شاخص GNP یکی از قابل اتکاترین شاخص‌ها برای محاسبه سطح رفاه افراد جامعه با توجه به سطح درآمد و تولید کلی است. از دیگر نکات در رابطه با اهمیت این شاخص اقتصادی می‌توان اشاره کرد این است که GNP معیاری برای مقایسه فعالیت‌های تجاری و اقتصادی یک کشور در سطح جهانی است. اقتصاددان‌ها از GNP برای حل مشکلاتی از جمله فقر و تورم استفاده می‌کنند.
تولید ناخالص ملی (GNP) چه اهمیتی در ترید دارد؟
شاخص اقتصادی تولید ناخالص ملی که با GNP شناخته می‌شود، یک شاخص کلان مهم برای تریدرها محسوب می‌شود. معامله‌گران می‌توانند از GNP به‌عنوان یک شاخص برای ارزیابی سلامت کلی اقتصاد یک کشور استفاده کنند. معمولا بالا بودن تولید ناخالص ملی نشان‌دهنده‌ی ثبات سیاسی و اقتصادی یک کشور است و امن بودن محیط سرمایه‌گذاری را نشان می‌دهد. رشد و کاهش این شاخص می‌تواند به‌صورت زیر در معاملات شما در بازار سهام تاثیرگذار باشد:
- رشد GNP: می‌تواند نشان دهنده رشد اقتصادی و افزایش تقاضا برای کالاها و خدمات باشد. این موضوع می‌تواند یک محیط مثبت برای معاملات به‌خصوص برای سهام شرکت‌های داخلی ایجاد کند.
- کاهش GNP: می‌تواند نشان‌دهنده رکود اقتصادی و کاهش تقاضا برای کالاها و خدمات باشد. این موضوع می‌تواند شرایط چالش برانگیزی برای معامله‌گران به‌خصوص در بازارهای سهام ایجاد کند.
در نظر داشته‌باشید که GNP فقط یکی از شاخص‌های کلان اقتصادی است. در صورتی که قصد استفاده از تحلیل‌های کلان اقتصادی در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی خود دارید، باید به سایر شاخص‌های کلان از جمله GDP و GNI نیز توجه کنید.
اجزای تشکیل دهنده فرمول تولید ناخالص ملی (GNP)
قبل از معرفی فرمول محاسبه GNP لازم است که ابتدا با اجزا تشکیل‌دهنده‌ی این فرمول آشنا شویم. این اجزا کلیدی عبارت‌اند از:
مصرف (C)
مصرف (Consumption) که با نماد C در فرمول تولید ناخالص ملی نشان داده می‌شود، به کل هزینه‌های مصف‌کنندگان در داخل یک کشور اشاره می‌کند. مصرف شامل هزینه‌های زیر می‌شود:
- هزینه خدمات آموزشی، بهداشتی درمانی و …
- هزینه کالاهایی مانند لوازم خانگی و خودرو
- هزینه چیزهای مصرفی مانند خوراک و پوشاک
برای مثال اگر شهروندان یک کشور در طول ۱ سال مبلغ ۵۰ میلیارد دلار را صرف هزینه‌های کالا و خدمات نمایند، این مبلغ در فرمول محاسباتی GNP لحاظ می‌شود.
سرمایه گذاری (I)
سرمایه‌گذاری (Investment) که با نماد I در فرمول تولید ناخالص ملی نشان داده می‌شود، بیانگر تمام هزینه های افراد یک کشور برای کالاهای سرمایه‌ای مانند مسکن، ماشین آلات، کارخانه‌ها و … است. برای مثال اگر شهروندان یک کشور مبلغ ۶۰ میلیارد دلار را در کارخانه‌ها و کالاهای سرمایه‌ای هزینه کنند، این مبلغ به‌عنوان سرمایه‌گذاری در فرمول محاسباتی GNP لحاظ می‌شود.
مخارج دولتی (G)
مخارج دولتی (Government Spending) که با نماد G در فرمول تولید ناخالص ملی نشان داده می‌شود، تمام هزینه‌های دولت از جمله حقوق کارمندان، خدمات عمومی و هزینه‌های زیرساختی را شامل می‌شود. برای مثال اگر دولت یک کشور ۳۰۰ میلیارد دلار برای انواع خدمات هزینه کند، این مبلغ به‌عنوان مخارج دولتی در فرمول GNP محاسبه می‌شود.
صادرات خالص (NX)
صادرات خالص (Net Exports) که با نماد NX در فرمول تولید ناخالص ملی نشان داده می‌شود، بیانگر ارزش کل صادرات خالص یک کشور در طول یک سال است. برای محاسبه ارزش صادرات خالص، ارزش صادرات یک سال را منهای ارزش واردات در همان سال می‌کنند و عدد بدست آمده را در فرمول قرار می‌دهند. برای مثال اگر یک کشور در طول ۱ سال مبلغ ۲۰ میلیارد دلار صادرات و مبلغ ۱۰ میلیارد دلار واردات داشته باشد، صادرات خالص آن به‌صورت زیر محاسبه می‌شود:
NX = ۲۰ – ۱۰ = ۱۰
درآمد خالص از دارایی‌های خارج از کشور (Z)
درآمد خالص از دارایی‌های خارج از کشور (Net Income from Assets Abroad) که با نماد Z در فرمول تولید ناخالص ملی نشان داده می‌شود، درآمدی است که ساکنان یک کشور از سرمایه‌گذاری‌های خارج از کشور بدست می‌آورند. برای محاسبه این عدد باید مبلغ سرمایه‌گذاری‌های خارج از کشور را منهای درآمد اتباع خارجی در داخل کشور کنید. برای مثال اگر ساکنان یک کشور ۵۰ میلیارد دلار از سرمایه‌گذاری در کشورهای دیگر درآمد داشته‌باشند و ساکنان خارجی ۲۰ میلیارد دلار از سرمایه‌گذاری در این کشور سود کنند، درآمد خالص از دارایی‌های خارج از کشور به‌صورت زیر محاسبه می‌شود:
Z = ۵۰ – ۲۰ = ۳۰
فرمول محاسبه تولید ناخالص ملی (GNP)
در قسمت قبل اجزای تشکیل‌دهنده فرمول محاسباتی تولید ناخالص ملی (GNP) را به شما معرفی کردیم. حالا وقت آن است که با این فرمول به‌صورت دقیق آشنا شوید. فرمول رسمی GNP به شرح زیر است:
در این فرمول هر کدام از نمادها به معنای زیر است:
- GNP تولید ناخالص ملی
- C مخارج مصرفی
- I سرمایه‌گذاری
- G مخارج دولت
- NX ارزش خالص صادرات
- Z درآمد خالص از دارایی‌های خارج از کشور
علاوه بر این فرمول، روش دیگری نیز برای محاسبه تولید ناخالص ملی وجود دارد. در فرمول دوم از تولید ناخالص داخلی (GDP) نیز استفاده می‌شود و روش محاسبه آن به‌صورت زیر است:
در این فرمول هر کدام از نمادها به معنای زیر است:
- GNP تولید ناخالص ملی
- GDP تولید ناخالص داخلی
- Net Income Inflow from Overseas درآمد خالص ورودی از خارج از کشور
- Net Income Outflow to Foreign Countries خروجی خالص درآمد به کشورهای خارجی
برای استفاده از فرمول دوم نیاز است بدانیم تولید ناخالص داخلی GPD چیست و چگونه محاسبه می‌شود. برای محاسبه GDP از فرمول زیر استفاده می‌شود:
در فرمول محاسبه GPD هر کدام از نمادها به معنای زیر است:
- GDP تولید ناخالص داخلی
- C مخارج مصرفی
- I سرمایه‌گذاری
- G مخارج دولت
- Exports صادرات
- Imports واردات
در مجموع محاسبه‌ی دقیق تولید ناخالص ملی کار پیچیده‌ای است. برای مثال اگر یک تولید کننده دو تابعیتی باشد، بازده تولیدی آن در محاسبه GNP هر دو کشور محاسبه می‌شود. در این‌صورت عدد مجموع تولید ناخالص ملی تمام کشورها از مبلغ مجموع تولیدات این کشورها بیشتر می‌شود. یکی دیگر از نکات در مورد محاسبه عدد تولید ناخالص ملی این است که برای مقایسه سال به سال آن، باید نرخ تورم تعدیل شود تا GNP واقعی محاسبه شود.
استثنائات محاسباتی در فرمول تولید ناخالص ملی (GNP)
باید در نظر داشته‌باشید که تمامی کالاها و خدمات مبادله‌شده در بازار یک کشور، در فرمول تولید ناخالص ملی (GNP) محاسبه نمی‌شوند. برخی از مهم‌ترین کالاها و خدماتی که در این فرمول لحاظ نمی‌شوند عبارت‌اند از:
- معاملات غیرمشروع و غیرقانونی
- کالاهای قاچاق
- مبادله کالاهای دسته دوم
- کمک‌های بلاعوض مانند هدیه و انفاق
در کنار این مواردی که مبادله آن‌ها انجام می‌شود اما در فرمول محاسبه نمی‌شوند، مواردی نیز وجود دارد که مبادله نمی‌شوند اما در فرمول GNP لحاظ می‌شوند. مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
- مبلغ اجاره‌ی خانه‌هایی که توسط مالک در حال استفاده است
- اقلام تولیدی توسط کشاورزان و دامداران که توسط خودشان مصرف می‌شود
نقش تورم در تولید ناخالص ملی
همان‌طور که قبل از این اشاره شد، یکی از عواملی که موجب پیچیدگی محاسبه‌ی GNP می‌شود تورم است. تورم موجب می‌شود که ارزش پول در طول زمان از بین برود که در این‌صورت مقایسه میزان تولید ناخالص ملی در دو سال متفاوت سخت می‌شود. برای حل این مشکل دو شیوه‌ی محاسبه برای محاسبه GNP در نظر می‌گیرند:
- تولید ناخالص ملی اسمی:
در روش محاسبه GNP اسمی در دو سال متفاوت، قیمت‌های محصولات و خدمات در هر سال در فرمول محاسباتی قرار می‌گیرد. به این‌صورت تورم نیز در فرمول محاسبه می‌شود. اگر نتایج بدست آمده از این فرمول نشان‌دهنده‌ی افزایش GNP باشد، نمی‌توان با قطعیت نتیجه گرفت که تولید ناخالص ملی افزایش داشته‌است یا این افزایش ناشی از افزایش تورم است. - تولید ناخالص ملی واقعی:
در روش محاسبه GNP واقعی، تورم در فرمول‌ها محاسبه نمی‌شود. برای محاسبه به این روش ابتدا باید یک سال به‌عنوان سال پایه در نظر گرفته شود و قیمت تمام محصولات و خدمات بر مبنای قیمت‌های همان سال در فرمول قرار گیرد. در این‌صورت تاثیر تورم خنثی می‌شود.
نحوه محاسبه GNP سرانه
تولید ناخالص ملی و تولید ناخالص داخلی عددهای بسیار بزرگی هستند و معیار خوبی برای نشان دادن استاندارد زندگی شهروندان یک کشور محسوب نمی‌شوند. با محاسبه‌ی سرانه‌ی GNP می‌توان به میانگین تولید اقتصادی سالانه‌ی هر شهروند دست پیدا کرد. به این منظور باید از فرمول زیر استفاده شود:
GNP Per Capita = GNP / Size of the Population
در این فرمول هر کدام از نمادها به معنای زیر هستند:
- GNP per Capita سرانه تولید ناخالص ملی
- GNP تولید ناخالص ملی
- Size of the Population اندازه جمعیت
تفاوت های کلیدی تولید ناخالص ملی GNP و تولید ناخالص داخلی GDP
تولید ناخالص ملی (Gross National Product) و تولید ناخالص داخلی (Gross Domestic Product) شاخص‌هایی هستند که ارزش بازار محصولات و خدمات تولید شده را نشان می‌دهند. از ابتدای این مقاله توضیحات کاملی در رابطه با GNP ارائه دادیم، با این‌حال برای مقایسه تولید ناخالص ملی و تولید ناخالص داخلی لازم است بدانیم که GDP چیست. تولید ناخالص داخلی یا GDP ارزش پولی تمامی کالاها و خدمات نهایی تولید شده در داخل مرزهای یک کشور در طول یک دوره زمانی مشخص (معمولا ۱ ساله) را نشان می‌دهد. با توجه به این تعریف مشخص است که GNP مفهومی گسترده‌تر نسبت به GDP است زیرا در فرمول محاسباتی آن سرمایه‌گذاری‌های خارجی نیز لحاظ می‌شود. یکی دیگر از تفاوت‌های این دو شاخص این است که GDP روی کالاها و خدمات تولید شده در یک کشور تمرکز می‌کند بدون توجه به این‌که سازنده‌ی آن چه کسی است در حالی که GNP به محل ماندگاری درآمد نیز توجه می‌کند. نزدیک بودن عددهای GDP و GNP می‌تواند نشان‌دهنده‌ی پایین بودن تعداد معاملات بین‌المللی برای یک کشور باشد. تولید ناخالص ملی و تولید ناخالص داخلی می‌توانند نسبت به همدیگر ۲ وضعیت زیر را داشته‌باشند:
- GNP بیشتر از GDP: در این حالت درآمد شرکت‌های داخلی در سایر کشورها از درآمد شرکت‌های کشورهای خارجی در داخل کشور بیشتر است.
- GDP بیشتر از GNP: در این حالت درآمد شرکت‌های خارجی در داخل کشور بیشتر از درآمدهای شرکت‌های داخلی فعال در خارج از کشور است.
در مجموع GNP یک شاخص اقتصادی مهم برای اندازه‌گیری درآمد یک کشور از تجارت‌های بین‌المللی است. با این‌حال برای بررسی وضعیت اقتصاد یک کشور، باید به هر دو شاخص GDP و GNP توجه شود.
محدودیت های شاخص تولید ناخالص ملی GNP به‌عنوان یک ابزار سرمایه گذاری
شاخص تولید ناخالص ملی یکی از مهم‌ترین شاخص‌های کلان اقتصادی برای بررسی وضعیت اقتصادی یک کشور است که مورد توجه معامله‌گران قرار دارد. برخی معامله‌گران تصمیمات معاملاتی خود را بر مبنای شاخص‌هایی از جمله GNP و GDP می‌گیرند. با این‌حال باید توجه داشته باشید که GNP یک ابزار کامل و بدون محدودیت برای تصمیمات سرمایه‌گذاری نیست. آشنایی با محدودیت‌های این شاخص در کنار مزایای بی‌نظیری که دارد، به معامله‌گران کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری را بگیرند. برخی از مهم‌ترین محدودیت‌های تولید ناخالص ملی عبارت‌اند از:
- GNP فقط به کل تولیدات یک کشور متمرکز است و توزیع ثروت داخل یک کشور را در نظر نمی‌گیرد. نابرابری اقتصادی می‌تواند یک عامل مهم برای بی‌ثباتی سیاسی و اجتماعی در کشور باشد که در این‌صورت گزینه‌ی مناسبی برای سرمایه‌گذاری محسوب نمی‌شود.
- تولید ناخالص ملی هزینه‌های زیست‌محیطی مرتبط با تولیدات را در نظر نمی‌گیرد. اگر افزایش تولیدات موجب آسیب به محیط زیست از جمله آلودگی هوا و آب شود، هرچند GNP افزایش می‌یابد اما ارزش سرمایه‌گذاری در کشور با کاهش روبرو می‌شود.
- در GNP معاملات غیررسمی یک کشور محاسبه نمی‌شود. به همین دلیل تولید ناخالص ملی نمی‌تواند تصویر دقیقی از وضعیت واقعی اقتصاد یک کشور نشان دهد تا معامله‌گران تصمیمات اقتصادی درستی بگیرند.
- شاخص تولید ناخالص ملی سطح کیفیت زندگی شهروندان را نشان نمی‌دهد. ممکن است یک کشور GNP بالایی داشته‌باشد در حالی که سطح خدمات ارائه‌شده به شهروندان مناسب نیست و به همین دلیل گزینه‌ی مناسبی برای سرمایه‌گذاری نیست.
- شاخص GNP می‌تواند با استفاده از ترفندهای حسابداری و گزارش‌های غلط توسط دولت‌ها دستکاری شود و به‌صورت مصنوعی افزایش یابد.
جمع‌بندی؛ تولید ناخالص ملی شاخصی قابل اتکا
در پایان باید بگوییم که تولید ناخالص ملی (GNP) یکی از مهم‌ترین شاخص‌های کلان اقتصادی است که میزان رشد یک اقتصاد و افزایش خدمات و تولیدات را نشان می‌دهد. همان‌طور که در این مقاله از بلاگ کوینوورس مشاهده کردید، برای محاسبه‌ی GNP می‌توان از دو فرمول مختلف استفاده کرد. برای محاسبه تولید ناخالص ملی با فرمول اول نیاز به متغیرهایی از جمله میزان مصرف، سرمایه‌گذاری، مخارج دولتی، صادرات خالص و درآمد خالص از دارایی‌های خارج از کشور داریم. در فرمول دوم نیز نیازمند تولید ناخالص داخلی (GDP) و درآمد خالص از دارایی‌های خارج از کشور هستیم. همچنین شاخص‌های تولید ناخالص ملی و تولید ناخالص داخلی را با معرفی این‌که GNP و GDP چیست، مورد مقایسه قرار دادیم. امیدواریم این مقاله به شما کمک کند که تصمیمات مالی بهتری در بازارهای مالی بگیرید.
سوالات متداول مربوط به مقاله GNP چیست؟
تولید ناخالص داخلی یا GNP چیست؟
به ارزش کل کالاها و خدمات تولید شده توسط شهروندان یک کشور در یک سال بدون توجه به محل تولید تولید ناخالص ملی (GNP) می‌گویند.
تولید ناخالص داخلی (GNP) چگونه محاسبه می‌شود؟
تولید ناخالص ملی(GNP) = تولید ناخالص داخلی(GDP) + درآمد حاصل از شهروندان خارج از کشور – درآمد حاصل از اتباع خارجی
تفاوت بین GNP و GDP چیست؟
در حالی که تولید ناخالص داخلی(GDP) شامل تمام کالاهایی است که در یک کشور در طول یک سال تولید می‌شود، GNP در نظر می‌گیرد که آیا درآمد در یک کشور باقی می‌ماند یا خیر.
آیا تولید ناخالص ملی یک درآمد ملی است؟
بله GNP به‌عنوان یک شاخص کلان اقتصادی مهم، معیاری برای سنجش درآمد ملی است.
