کسری بودجه واژه‌ای است که به طور گسترده‌ای در علم اقتصاد مورد استفاده قرار می‌گیرد و به وضعیتی اطلاق میشود که در آن هزینه‌ها و مخارج از درآمدها و منابع مالی کمتر است. در صورتی که این وضعیت به طور منظم و بلندمدت ادامه یابد، می‌تواند به مشکلات مالی و اقتصادی جدی منجر شود.
برای تریدرهای فارکس، درک اثرات کسری بودجه بر بازارهای مالی و استراتژی‌های معاملاتی اهمیت خاصی دارد؛ چراکه این شرایط می‌تواند اثرات متنوعی بر نوسانات ارزها، نرخ بهره و سیاست‌های پولی کشورها داشته باشد. تریدرها باید به تغییرات اقتصادی ناشی از کسری، نظیر تغییر در نرخ بهره و سیاست‌های پولی، توجه ویژه‌ای داشته باشند تا بتوانند استراتژی‌های معاملاتی خود را به طور موثری تنظیم کنند.
کسری بودجه چیست؟
کسری بودجه به وضعیتی اطلاق میشود که در آن، در طول یک دوره زمانی مشخص، معمولا یک سال، هزینه‌های دولت از درآمدهای آن فراتر می‌رود. به عبارت دیگر، زمانی که هزینه‌های دولتی بالاتر از منابع مالی دریافتی آن باشد، کسری ایجاد میشود.
برای مقابله با این وضعیت، احتمال دارد دولت به کاهش برخی از مخارج خود روی آورد یا اقداماتی برای افزایش درآمدها انجام دهد. به طور واضح‌تر، کسری‌های بودجه زمانی روی می‌دهد که دولت بیش از مقدار درآمد مالیاتی و سایر منابع مالی خود هزینه کند. اما مازاد بودجه چیست؟ مازاد بودجه به شرایطی می‌گویند که برعکس کسری، درآمدهای دولت بیش از هزینه‌های آن است.
انواع کسری بودجه
آشنایی با انواع مختلف کسری مالی می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری از وقوع آن‌ها ایفا کند. هرچه دانش شما در این حوزه بیشتر باشد، می‌توانید به بهبود وضعیت و کاهش مشکلات مالی کمک کنید.
- کسری اولیه: به کسری اشاره دارد که از کسری مالی سال جاری کم میشود و به این ترتیب، هزینه‌های مربوط به پرداخت سود وام‌های قبلی از آن کسر می‌گردد.
- کسری درآمد: به تفاوت میان کل درآمد و کل مخارج یک واحد اقتصادی گفته میشود، به این معنا که درآمدها کمتر از هزینه‌ها هستند.
- کسری ساختاری: زمانی به وجود می‌آید که حتی با فعالیت کامل و بهینه اقتصاد یک مجموعه، همچنان کسری بودجه وجود داشته باشد.
- کسری دوگانه: زمانی به وجود می‌آید که همزمان با کسری جاری، کسری مالی نیز مشاهده شود. به عبارت دیگر، در این حالت، مشکلات مالی به صورت همزمان در دو حوزه مختلف به وقوع پیوسته است.
فرمول محاسبه کسری بودجه
چگونه می‌توان کسری مالی را محاسبه کرد؟ برای محسابه کسری می‌توان از فرمول زیر بهره برد:
کسری بودجه = مجموع هزینه‌های دولت – مجموع درآمدهای دولت
در این فرمول، مجموع درآمدهای دولت شامل منابع مختلفی نظیر مالیات بر شرکت‌ها، مالیات بر درآمد شخصی، درآمد حاصل از حق تمبر و سایر منابع مالی است. از سوی دیگر، مجموع هزینه‌های دولت شامل هزینه‌هایی مانند مخارج دفاعی، هزینه‌های انرژی، هزینه‌های علمی، مراقبت‌های بهداشتی، تامین اجتماعی و سایر هزینه‌های مرتبط است.
چرا با کسری بودجه مواجه میشویم؟
علت کسری بودجه در دولت‌ها اغلب به مدیریت نادرست هزینه‌ها و برنامه‌ریزی نامناسب منابع مالی برمی‌گردد. با این حال، علل دیگری نیز می‌توانند به این وضعیت منجر شوند، مانند تغییر در درآمدهای دولت در دوره‌های رکود اقتصادی. بدترین وضعیت زمانی رخ می‌دهد که کسری‌های بودجه به وجود می‌آید بدون اینکه تغییری در تولید ملی اتفاق افتاده باشد و در عین حال، مخارج دولت از برآوردهای اولیه بیشتر شود. این نوع کسری نشان‌دهنده مشکلات عمیق‌تر در مدیریت مالی و اقتصادی دولت است.
مطالعه مقاله سیاست های پولی انقباضی و انبساطی چیست؟ پیشنهاد میشود.
چگونه کسری بودجه خود را کاهش دهیم؟
حال که با علت کسری بودجه آشنا شدید باید بدانید که برای کاهش آن، دو روش اصلی وجود دارد: افزایش درآمد و کاهش هزینه‌ها. افزایش درآمد برای دولت می‌تواند از طریق دو مسیر انجام شود: اول، افزایش درصد مالیات که می‌تواند درآمد دولت را بالا ببرد؛ دوم، تضمین رشد اقتصادی که به طور طبیعی درآمدهای مالیاتی را افزایش می‌دهد.
اما باید توجه داشت که افزایش بیش از حد مالیات می‌تواند به رشد اقتصادی آسیب بزند و از اثرگذاری مثبت آن بکاهد. از سوی دیگر، کاهش هزینه‌ها به معنای کاهش مخارج دولتی است، اما این روش نیز باید با احتیاط انجام شود. کاهش بیش از حد هزینه‌ها می‌تواند تاثیر منفی بر اقتصاد کل کشور بگذارد.
راه های تامین کسری بودجه
دولت برای تامین کسری بودجه خود می‌تواند از سه روش اصلی استفاده کند:
- استقراض از بانک مرکزی: دولت‌مردان ممکن است به این روش به دلیل سرعت و سهولت در تامین منابع مالی، تمایل داشته باشند، اما باید بدانید که این رویکرد تنها در کوتاه‌مدت موثر است. در بلندمدت، استقراض از بانک مرکزی می‌تواند مشکلاتی نظیر تورم را به وجود آورد.
- استقراض از مردم: اگر دولت بخواهد کسری‌های بودجه خود را از طریق استقراض از مردم تامین کند، باید اوراق بهادار خود را به فروش برساند. این شامل فروش سهام شرکت‌های دولتی و اوراق مشارکت میشود.
- استقراض از خارج از کشور: استقراض از خارج از کشور یکی دیگر از گزینه‌های تامین کسری است که توسط دولت‌مردان مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این حال، در کشورهایی مانند ایران، به دلیل تحریم‌های بین‌المللی استفاده از این گزینه محدود است.
رابطه کسری بودجه با تورم
لازم به ذکر است که نمی‌توان به طور قطعی گفت که کسری‌های بودجه همیشه به تورم منجر میشود. در برخی از اقتصادها، حتی با وجود کسری‌های بزرگ، تورم به میزان زیادی مشاهده نمی‌شود. این موضوع نشان می‌دهد که امکان مدیریت و کنترل پیامدهای تورمی ناشی از کسری وجود دارد. برای کاهش اثرات کسری بودجه، باید به سه عامل کلیدی توجه شود. اولین عامل، تحلیل دلایل بروز کسری است. دومی، ارزیابی وضعیت اقتصاد کلان و سومین عامل، نحوه تامین مالی کسری است.
مطالعه مقاله مدیریت سرمایه و ریسک در فارکس پیشنهاد میشود.
اثرات کسری بودجه در استراتژی های معاملاتی
با توجه به وجود کسری بودجه بالا و نرخ تورم بالا در ایران، سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی مانند فارکس برای تمامی افراد جامعه اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است. سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مالی که در برابر تورم مقاوم هستند، مانند طلا و سکه نیز می‌تواند به مقابله با اثرات منفی رشد نقدینگی و کاهش ارزش پول کمک کند. اما سوال اصلی این است که آیا همه می‌توانند علاوه بر حفظ ارزش پول خود، به بازدهی بالایی دست یابند که سرعت رشد سرمایه‌شان از نرخ تورم پیشی گیرد؟
برای رسیدن به این هدف، افراد باید مراحل زیر را طی کنند:
- افزایش درآمد از شغل فعلی
- افزایش سواد اقتصادی
- سرمایه‌گذاری در دارایی‌های ضد تورم و بازارهای پرسود
رابطه کسری بودجه و سیاست مالی چیست؟
کسری‌های بودجه ممکن است به دلیل اجرای سیاست‌های مالی انبساطی به وسیله دولت به وجود بیاید. این سیاست‌ها به ویژه زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند که هدف تقویت رشد اقتصادی و تحریک فعالیت‌های اقتصادی باشد. سیاست‌های مالی انبساطی معمولا شامل دو بخش اصلی هستند:
- کاهش مالیات‌ها
- افزایش مخارج دولت
تاثیر کسری بودجه بر نرخ بهره چیست؟
دولت‌هایی که با کسری بودجه مواجه هستند، برای جبران این کسری و تامین مالی نیازهای خود، اغلب به دنبال دریافت وام‌های بزرگ و سرمایه‌گذاری‌های خارجی می‌روند. به منظور جذب سرمایه‌گذاران و وام‌دهندگان خارجی، این دولت‌ها ممکن است نرخ‌های بهره بالاتری را پیشنهاد دهند. این اقدام به این دلیل است که با افزایش نرخ بهره، جذابیت اوراق قرضه و دیگر ابزارهای مالی دولتی برای سرمایه‌گذاران افزایش می‌یابد.
به دنبال افزایش نرخ بهره، بازدهی اوراق قرضه نیز بالا می‌رود. این به معنای آن است که دولت‌ها باید هزینه بیشتری را برای پرداخت بهره به سرمایه‌گذاران و وام‌دهندگان تحمل کنند. در نتیجه، نرخ‌های بهره بالاتر می‌توانند به چندین نتیجه منجر شوند:
- افزایش هزینه‌های استقراض
- تاثیر بر سرمایه‌گذاری‌های خصوصی
- تاثیر بر ارزش پول ملی
تاثیر کسری بودجه بر تورم چیست؟
اثرات کسری بودجه دولت بر تورم می‌تواند در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه به طور قابل توجهی متفاوت باشد. داده‌های اقتصادی نشان می‌دهند که در کشورهای در حال توسعه با نرخ تورم بالا، کسری‌های بودجه اغلب مشاهده میشود، در حالی که در کشورهای توسعه یافته با نرخ تورم پایین، شواهدی مبنی بر رابطه قوی بین کسری‌های بودجه و تورم وجود ندارد.
در کشورهای در حال توسعه، کسری‌های بودجه اغلب با تورم بالا همراه است، زیرا دولت‌ها ممکن است به استقراض از بانک مرکزی و چاپ پول برای جبران کسری روی آورند. این اقدام می‌تواند منجر به افزایش حجم نقدینگی و عرضه پول شود و در نتیجه، تورم را تشدید کند. رابطه بین کسری‌های بودجه و تورم را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد:
- کشورهایی با کسری بالا و نرخ تورم پایین
- کشورهایی با کسری پایین و یا حتی مازاد بودجه و تورم بالا
- کشورهایی با کسری بالا و نرخ تورم بالا
مطالعه مقاله تولید ناخالص ملی چیست؟ پیشنهاد میشود.
تاثیر کسری بودجه بر نقدینگی چیست؟
اثرات کسری بودجه بر نقدینگی به ویژه زمانی که دولت به بانک مرکزی برای چاپ پول و جبران کسری‌های بودجه روی می‌آورد، به وضوح قابل مشاهده است. در این شرایط، کسری‌های بودجه می‌تواند منجر به افزایش نقدینگی در اقتصاد شود.
زمانی که دولت با کسری‌های بودجه مواجه است و برای تامین مالی این کسری به بانک مرکزی متوسل میشود، بانک مرکزی ممکن است پول جدیدی به اقتصاد وارد کند. این پول به‌عنوان بخشی از سیاست‌های پولی انبساطی برای تامین کسری بودجه و پوشش هزینه‌ها به بازارها تزریق میشود.
تاثیر کسری بودجه بر رشد اقتصادی چیست؟
کسری بودجه ناشی از سیاست‌های مالی انبساطی دولت می‌تواند در برخی شرایط به رشد اقتصادی منجر شود. با این حال، دیدگاه‌های متفاوتی در اقتصاد وجود دارد که نظرات متناقضی درباره تاثیرات کسری ارائه می‌دهند. در تحلیل تاثیر کسری بودجه بر رشد اقتصادی، عوامل مختلفی مانند مقدار کسری، علت آن و وضعیت اقتصادی کلی نقش مهمی ایفا می‌کنند.
در کوتاه‌مدت، این شرایط می‌تواند با هدف افزایش تقاضای کل و تحریک فعالیت‌های اقتصادی به رشد اقتصادی کمک کند. به عنوان مثال، در بحران اقتصادی بزرگ سال ۲۰۰۸، ایالات متحده با کاهش درآمدهای مالیاتی و افزایش هزینه‌ها برای حمایت از تولید و ایجاد مشاغل، توانست از رکود اقتصادی خارج شود. این اقدامات به افزایش تقاضای کل و تحریک رشد اقتصادی کمک کرد.
اثرات کسری بودجه بر مردم چیست؟
کسری بودجه اثرات عمیقی بر اقتصاد، افراد و مشاغل دارد. هنگامی که دولت‌ها برای جبران کسری‌های بودجه خود تلاش می‌کنند، ممکن است تصمیم به کاهش هزینه‌های بخش‌های خدمات عمومی و مراقبت‌های بهداشتی بگیرند. این کاهش هزینه‌ها می‌تواند به خدمات عمومی محدودتری منجر شود و کیفیت زندگی مردم را تحت تاثیر قرار دهد.
جمع‌بندی
در این مقاله از کوینوورس به بررسی اثرات کسری بودجه بر اقتصاد، افراد و مشاغل و حتی نقش آن تعیین استراتژی برای تریدرهای فارکس پرداخته شد. در کوتاه‌مدت، این وضعیت ممکن است به افزایش تقاضای کل و رشد اقتصادی منجر شود، اما در بلندمدت می‌تواند نقش منفی زیادی نظیر کاهش سرمایه‌گذاری خصوصی و افزایش نرخ بهره داشته باشد.
